Cúp FA, tên đầy đủ là Football Association Challenge Cup, là giải đấu cúp bóng đá lâu đời nhất trên thế giới, được tổ chức bởi Liên đoàn Bóng đá Anh (FA). Ra đời vào năm 1871, Cúp FA không chỉ là một giải đấu danh giá mà còn là biểu tượng của truyền thống và tinh thần bóng đá Anh. Với sự tham gia của hàng trăm đội bóng từ các giải đấu chuyên nghiệp đến nghiệp dư, Cúp FA mang đến những trận đấu kịch tính, những câu chuyện cổ tích và cơ hội để các đội bóng nhỏ đối đầu với những gã khổng lồ. Trong bài viết này, chúng ta sẽ khám phá Cup FA là gì, lịch sử, cách thức tổ chức, tầm quan trọng, và ảnh hưởng của nó tại Anh cũng như ở Việt Nam.
Cup FA là gì?
Cup FA là viết tắt của Football Association Challenge Cup, một giải đấu bóng đá lớn được tổ chức hàng năm tại Anh. Cup FA được coi là một trong những giải đấu lâu đời nhất, không chỉ ở Anh mà còn trên toàn thế giới. Giải đấu này được thành lập vào năm 1871 với sự chấp thuận của ban giám đốc Hiệp hội Bóng đá Anh (FA) nhằm tạo ra một sân chơi hấp dẫn cho các câu lạc bộ bóng đá tại Anh tranh tài.
Với sự góp mặt của nhiều đội bóng lớn và giàu truyền thống như Manchester United, Liverpool và Arsenal, nước Anh đã trở thành điểm hội tụ của nhiều câu lạc bộ hàng đầu thế giới. Chính vì vậy, ngay từ khi ra đời, Cup FA đã thu hút sự quan tâm và theo dõi của cộng đồng người hâm mộ trên toàn thế giới. Ngày nay, giải đấu này ngày càng trở nên nổi tiếng và hấp dẫn, với tính cạnh tranh cao giữa các câu lạc bộ và sự bùng nổ mạnh mẽ của các đội bóng nhỏ. Tất cả những yếu tố này đã góp phần tạo nên thương hiệu của một trong những giải đấu lớn nhất thế giới.
Lịch sử của Cúp FA
Cúp FA là giải đấu bóng đá lâu đời và danh giá nhất tại Anh. Năm 1863, Hiệp hội Bóng đá Anh (FA) được thành lập và thống nhất luật chơi. Năm 1871, FA đề xuất một giải đấu mang tên Cúp Thách thức (Challenge Cup) nhằm tạo sự gắn kết giữa các Hiệp hội và các đội bóng tham gia. Trận đấu đầu tiên của Cúp FA diễn ra vào tháng 11 năm 1871. Wanderers FC là nhà vô địch đầu tiên và bảo vệ thành công danh hiệu vào mùa giải tiếp theo. Từ mùa giải 1888–1889, thể thức vòng loại được thiết lập và hình thức hiện đại của Cúp FA xuất hiện.
Tuy nhiên, Cúp FA đã bị hoãn trong Thế chiến thứ nhất và được khởi động lại vào mùa giải 1919–20. Trận chung kết Cúp FA năm 1923 là trận đầu tiên được tổ chức tại Sân vận động Wembley cũ. Cúp FA cũng bị hoãn do chiến tranh và chỉ được tổ chức vào mùa giải 1980–81 để kỷ niệm 100 năm thành lập. Trong mùa giải 2000–01, Chung kết Cúp FA được tổ chức bên ngoài nước Anh tại Sân vận động Thiên niên kỷ ở Cardiff, và từ mùa giải 2006–07, Chung kết và bán kết Cúp FA được tổ chức tại Sân vận động Wembley mới.
Nguồn tin từ K9win cho biết: Mùa giải 1999–2000, Manchester United không tham dự Cúp FA vì đang tham dự FIFA Club World Cup. Việc rút lui này đã ảnh hưởng đến uy tín của giải đấu, và huấn luyện viên Alex Ferguson sau này thừa nhận rằng ông hối hận về quyết định này. Man Utd đã vô địch Ngoại hạng Anh mùa giải đó với cách biệt 18 điểm.
Thể thức Cúp FA
Cúp FA là một giải đấu bóng đá lớn ở Anh, được tổ chức từ tháng 8 đến tháng 5 năm sau. Có hơn 737 câu lạc bộ tham gia, từ vòng loại đến trận chung kết. Các câu lạc bộ thuộc hệ thống Giải bóng đá Anh (FA League) tham gia, bao gồm các câu lạc bộ lớn như Chelsea, Liverpool, Arsenal, Manchester United và Manchester City.
Các câu lạc bộ Ngoại hạng Anh không tham gia vòng loại thứ nhất và thứ hai, nhưng được trao cơ hội loại trực tiếp cho đến vòng ba. Sau đó, các câu lạc bộ sẽ thi đấu đối đầu trực tiếp, và sau vòng năm, những câu lạc bộ mạnh nhất sẽ vào tứ kết. Tiếp theo là vòng bán kết để xác định hai đội mạnh nhất vào chung kết. Trận chung kết sẽ xác định nhà vô địch.
Theo luật mới của Cup FA, vòng tứ kết sẽ có hai hiệp phụ nếu hai đội vẫn hòa nhau sau 90 phút. Nếu không có bàn thắng nào được ghi trong hiệp phụ, loạt sút luân lưu sẽ diễn ra. Các đội được phép thay bốn cầu thủ trong hiệp phụ thay vì ba. Những thay đổi này giúp Cup FA trở nên hấp dẫn và kịch tính hơn, đồng thời giúp các câu lạc bộ quản lý đội hình tốt hơn khi thi đấu ở nhiều giải đấu.
Đội vô địch Cup FA sẽ giành quyền tham dự Europa League, một giải đấu lớn dành cho các đội bóng xuất sắc nhất châu Âu. Cup FA mang đến nền tảng và cơ hội cho các câu lạc bộ, đặc biệt là các câu lạc bộ nhỏ, tỏa sáng và cạnh tranh với những ông lớn của bóng đá thế giới.
Ngoài ra, đội vô địch Cup FA còn được tham dự FA Community Shield, một giải đấu dành cho các đội bóng hàng đầu của Anh.
Tầm quan trọng của Cúp FA
Biểu tượng của truyền thống bóng đá Anh
Cúp FA không chỉ là một giải đấu mà còn là biểu tượng của lịch sử và văn hóa bóng đá Anh. Trận chung kết Cúp FA thường được tổ chức vào tháng 5, đánh dấu sự kết thúc của mùa giải bóng đá Anh. Đây là dịp để người hâm mộ tận hưởng những khoảnh khắc kịch tính và tôn vinh tinh thần bóng đá.
Cơ hội cho các đội bóng nhỏ
Theo chuyên gia K9 win chia sẻ: Một trong những điểm đặc biệt của Cúp FA là cơ hội để các đội bóng nhỏ đối đầu với những gã khổng lồ. Những câu chuyện cổ tích, như khi Wigan Athletic (một đội hạng dưới) đánh bại Manchester City trong trận chung kết năm 2013, hay khi Sunderland vô địch năm 1973 trước Leeds United, đã làm nên sức hút của giải đấu. Các đội bóng nghiệp dư hoặc bán chuyên từ các giải hạng 6, 7 vẫn có thể tiến xa nếu vượt qua các vòng sơ loại.
Tạo nên những khoảnh khắc lịch sử
Cúp FA là nơi chứng kiến nhiều khoảnh khắc đáng nhớ, như bàn thắng solo của Ryan Giggs trong trận bán kết năm 1999 giúp Manchester United đánh bại Arsenal, hay pha sút phạt thần sầu của Roberto Di Matteo cho Chelsea trong trận chung kết năm 1997. Những khoảnh khắc này không chỉ làm nên lịch sử mà còn củng cố vị thế của Cúp FA trong lòng người hâm mộ.
Các đội bóng thành công nhất tại Cúp FA
Arsenal
Arsenal là đội bóng thành công nhất trong lịch sử Cúp FA với 14 lần vô địch (tính đến năm 2025). Dưới thời huấn luyện viên Arsène Wenger, Arsenal giành 7 danh hiệu, trong đó có chiến thắng 4–0 trước Aston Villa năm 2015. Mùa giải 2019–20, Arsenal tiếp tục vô địch dưới sự dẫn dắt của Mikel Arteta, đánh bại Chelsea 2–1 trong trận chung kết.
Manchester United
Manchester United đứng thứ hai với 12 lần vô địch (lần gần nhất vào năm 2016). Đội bóng này nổi tiếng với những chiến thắng kịch tính, như trận chung kết năm 1990 trước Crystal Palace, giúp Sir Alex Ferguson giữ được vị trí huấn luyện viên.
Liverpool và Chelsea
Cả Liverpool và Chelsea đều giành 8 danh hiệu Cúp FA. Liverpool vô địch gần nhất vào năm 2022, đánh bại Chelsea trên loạt sút luân lưu, trong khi Chelsea có những chiến thắng đáng nhớ dưới thời José Mourinho và Antonio Conte.
Với những thông tin trên, hy vọng bạn đã có cái nhìn rõ nét hơn về Cup FA là gì và thể thức của giải đấu này. Cup FA được xem là giải đấu lâu đời nhất thế giới và quy tụ rất nhiều câu lạc bộ nổi tiếng tham dự. Chắc chắn sẽ có rất nhiều đội bóng khác nhau góp mặt trong danh sách vô địch quan trọng này. Đừng quên truy cập website của chúng tôi để cập nhật thêm nhiều kiến thức bóng đá bổ ích từ đội ngũ chuyên gia giàu kinh nghiệm.
